De televisiewereld wordt al jaren gedomineerd door twee types beeldschermen: lcd-led en plasma. Niet iedereen kent echter de verschillen tussen deze twee technieken, dus zetten we ze even op een rij.
Bij de aankoop van een nieuwe televisie staan we telkens voor een haast onmogelijke keuze: welk merk moet ik kiezen? Wil ik een Smart TV? Hoe zit het met 3D? En vooral: kies ik voor plasma of voor led? En waarom?
Nog voor we aan een vergelijking beginnen, moeten we een kleine kanttekening maken: de perfecte tv bestaat niet. Je keuze voor ofwel plasma ofwel led zal afhangen van bepaalde eigenschappen die misschien belangrijk zijn voor jou, maar minder voor iemand anders. Daarom moet je altijd voor jezelf uitmaken wat jij belangrijk vindt en in welke omstandigheden je je televisie het meest gaat gebruiken.
Led-televisies
Eerst en vooral: de benaming ‘led-tv’ is eigenlijk niet volledig. Wat wij een led-televisie noemen, is eigenlijk een ‘oud’ lcd-toestel dat led-achtergrondverlichting kreeg. De techniek heeft echter beetje bij beetje de standaard lcd-televisie verdrongen, waardoor een gewone lcd-televisie zo goed als niet meer te vinden is. Voor het gemak zullen we dus de term ‘led-televisie’ aanhouden.
De lcd-technologie maakt gebruik van vloeibare kristallen die tussen twee lagen glas zitten. Wanneer de stroom wordt ingeschakeld laten de kristallen een bepaalde mate van licht door; het licht is afkomstig van een lamp die zich achter het scherm bevindt. De juiste kleur van elk kristal bereikt men door bepaalde kleuren in het spectrum van wit licht te blokkeren. De led-achtergrondverlichting zorgt dan voor een helderder en scherper beeld.
De jongste jaren drong led zich op als de populairste televisiesoort. Dat heeft het aan verschillende eigenschappen te danken: dit soort televisies produceren een helder beeld, komen in een bijzonder groot gamma aan schermformaten, zijn energiezuinig en kunnen heel dun gefabriceerd worden waardoor fabrikanten echte designpareltjes van hun televisies kunnen maken.
Bovendien heeft ook elke fabrikant verschillende led-reeksen in haar gamma, waardoor je bijzonder veel keuzemogelijkheden hebt. Led-tv’s zijn dus veel wijdverspreider dan plasma en toegankelijker. Je kan een led-tv met een 32 inch scherm kopen, maar ook een met een 84 inch scherm. Je zal dus zeker een televisie vinden die aan jouw noden voldoet.
Plasma-televisies
Plasma is ‘ouder’ dan led en kende samen met de lcd-tv (dus de ‘voorganger’ van led) een grote populariteitsstijging zo’n tien jaar geleden. De techniek is op zich gedurende die tijd amper veranderd: honderdduizenden gascapsules die gevuld zijn met gassen als xenon en neon zijn bedekt met fosfor en zitten mooi opgesloten in een gasplaat die voorzien is van elektroden. Via elektrische impulsen lichten deze cellen op en produceren ze licht. Dit licht verlicht de rode, groene en blauwe fosfor en produceert zo een bepaalde kleur.
Plasma heeft als grote voordeel dat het dankzij het gebruik van gassen een vloeiender beeld oplevert dan led-beeld. Het biedt ook diepere zwartwaarden, wat zorgt voor een groter contrast, bredere kijkhoeken en meer natuurgetrouwe kleuren. Nadeel is dan weer dat plasma doorgaans meer verbruikt dan led, minder goed past in kamers met veel lichtinval en ook in minder verschillende schermformaten komt. Meestal hebben plasma’s ook een iets dikker design.
Kleinere verschillen
De voorbije jaren werd echter duidelijk dat de verschillen tussen plasma en led steeds kleiner geworden zijn. Led zal weliswaar altijd de meest energievriendelijke zijn en plasma zal altijd diepere zwartwaarden bieden, maar de dag van vandaag zijn de twee televisietypes steeds meer op elkaar gaan lijken, waardoor je eigenlijk met beide types kwaliteit in huis haalt. Ook op gebied van bijvoorbeeld design en beeldkwaliteit zijn led en plasma steeds meer naar elkaar toegegroeid.
Het einde van plasma?
Hoewel plasma eigenlijk dus helemaal niet inferieur is aan led (puristen zullen zelfs het omgekeerde beweren), zit de verkoop van plasmatelevisies een beetje in het slop. Dat heeft verschillende oorzaken:
led is groen
In elk productsegment geldt momenteel dezelfde ongeschreven regel: energie-efficiënte producten zijn populair. Uiteraard staan ook wij volledig achter een energievriendelijke samenleving en dus zijn zuinige producten iets positiefs. Maar plasma-televisies deden de voorbije jaren grote stappen vooruit en zijn een pak energie-efficiënter geworden, waardoor je op jaarbasis gemiddeld tussen de 30 en 50 euro meer betaalt dan een led-televisie. Een verwaarloosbaar verschil, dus, maar bij de consument leeft nog altijd de idee dat plasma-tv’s echte energieverslinders zijn.
plasma-tv’s hebben last van burn-in
‘Burn-in’ of ‘image retention’ (het verschil leggen we zo meteen uit) was vroeger een probleem waar veel plasma-tv’s mee kampten. Dit vooroordeel leeft vandaag de dag echter nog steeds bij de consument.
Maar wat is ‘burn-in’ of ‘image retention’? Wanneer je met de allereerste plasma-tv’s naar stationaire tv-zenders keek met bijvoorbeeld onderaan het scherm een nieuwsbalk die uren aan een stuk op het scherm bleef staan, kon het zijn dat die balk ‘sporen’ achterliet op je scherm, waardoor je een uitlijning van de balk zag staan wanneer je de televisie uitschakelde.
Dit kwam omdat de fosfor in het scherm (zeker in de eerste 100 kijkuren van de televisie) nogal fel reageerde en daardoor een indruk op je scherm kon achterlaten. Let wel: dit gebeurde enkel als je daadwerkelijk uren naar dezelfde zender bleef kijken.
Binnen dit fenomeen waren er ook twee soorten: de tijdelijke ‘image retention’ en de permanente ‘burn-in’. Deze fenomenen zijn echter zo goed als volledig verdwenen uit de tv-wereld: ‘burn-in’ bestaat al helemaal niet meer bij de recentere toestellen en ook voor ‘image retention’ zal je al heel wat moeite moeten doen om de effecten ervan op je scherm te zien. Merk je toch een bepaalde naschijn op je scherm, kan je dat heel gemakkelijk oplossen door een kleine poos naar iets anders te kijken, zoals een film, sportwedstrijd, enzovoort. Ook het klassieke ruisscherm is een hele goede remedie tegen ‘image retention’, want elke pixel wordt in een dynamisch geheel opgenomen, waardoor de schijn uit je scherm verdwijnt.
Wie dus op een gewone manier naar televisie kijkt, zal dus amper deze effecten kunnen waarnemen. Ben je toch bang om je scherm te beschadigen, hebben zo goed als alle fabrikanten een modus ingebouwd waarmee je je scherm kan uitschakelen, maar toch het geluid blijft horen. Heel handig als je bijvoorbeeld via je digitale televisie naar een radiozender wil luisteren, waarbij een vast beeld getoond wordt. Dit gaat ‘image retention’ tegen en bespaart je bovendien energie.
Kort samengevat: zowel ‘burn-in’ als ‘image retention’ zijn volledig verleden tijd, maar bij de consument heerst nog wantrouwen, waardoor led-tv’s ook op dit vlak de voorkeur krijgen.
led-tv’s hebben een moderner design
Dat led-tv’s bijzonder dun zijn, zal niemand nog verbazen. Vooral de laatste jaren werd onze markt overspoeld met strakke, dunne en moderne design-tv’s. Plasma’s bleven op dit vlak een hele tijd achterop lopen en bleven dikker, zwaarder en dus minder elegant dan led-toestellen.
De voorbije twee jaar deden plasma-tv’s echter een inhaalbeweging. Ze zijn weliswaar nog niet even dun als led-tv’s, maar ze komen sinds dit jaar toch al in de buurt. Ook de traditionele dikke, zwarte rand rond het scherm lijkt helemaal verdwenen. Het heeft de fabrikanten weliswaar verschillende jaren gekost, maar ook op dit onderdeel zit plasma zeer dicht bij het niveau van led.
Te laat, zo blijkt echter, want Panasonic, de belangrijkste producent van plasma-televisies, maakte dit najaar bekend dat het de productie van plasma-tv’s gaat stopzetten en zich volledig op OLED gaat richten. De twee andere fabrikanten, Samsung en LG, zullen in alle waarschijnlijkheid Panasonics voorbeeld volgen, waardoor plasma uit de rekken dreigt te verdwijnen.
Welke televisie moet ik nu kopen?
Door het mogelijke verdwijnen van plasma zal led in de nabije toekomst waarschijnlijk de enige beeldtechniek zijn die in de winkels zal liggen. Alvast totdat de OLED-techniek volledige doorgang naar de consumentenmarkt vindt.
Momenteel kan je echter nog zowel led als plasma in huis halen. Daarbij moet je je gewoon de vraag stellen wanneer en waarvoor je het toestel vooral zal gebruiken. Plaats je de televisie in een ruimte met veel lichtinval, zal je beter af zijn met een led-tv. Kijk je ook heel veel televisie, zal een led-toestel gezien het lagere verbruik een betere optie zijn dan plasma.
Plaats je de televisie in een donkere ruimte, of een ruimte die je kan verduisteren, zal je meer plezier hebben aan je plasma. Bovendien is plasma dé optie voor wie veel naar films en sportwedstrijden kijkt of gamet.
