Vrij verrassend lanceert Sony dit najaar twee nieuwe topmodellen in het televisieaanbod onder de noemer “Master Series”. De Master Series bestaat uit de Z9F, een LCD/LED-televisie en de AF9, een OLED-tv. Beide televisies willen de best mogelijke beeldkwaliteit bieden, en ondersteunen een uitgebreide beeldkalibratie via de CalMAN-software.
We testen de AF9 OLED, een vervanger voor de A1-tv die vorig jaar de eerste OLED-tv voor Sony was. Belangrijke wijzigingen ten opzichte van vorig jaar zijn het verbeterde Acoustic Surface speakersysteem, de stevigere beeldprocessor X1 Ultimate en de laatste versie van Android TV, Oreo.
De AF9 is er in 55-inch en 65-inch. Wij testen het 55-inch exemplaar.
Design en aansluitingen
Op designvlak is er weinig verschil tussen de AF9 en diens voorganger, de A1 OLED. Het designconcept waarbij de tv zo’n vijf graden achterover leunt, hierbij ondersteund door een stevige uitgeklapte steun, blijft overeind. Die steun kan niet los worden gezien of gemaakt van de tv en bevat de elektronische componenten, speakers en aansluitingen.
Het design is niet voor iedereen, maar het succes van de A1 moet voor Sony blijkbaar wel voldoende geweest zijn om dit niet-alledaagse design voort te zetten bij de AF9. Voor de variatie in het aanbod van televisies moeten we dit alleen maar toejuichen.
Een consequentie van het design is dat er op een tv-meubel minimum 35 cm ruimte in de diepte moet zijn voor een stabiele plaatsing van de hele tv. Wie de tv alsnog aan de wand wenst te bevestigen, moet met die extra dikte van de steun rekening houden.
Wie een laag tv-meubel heeft en recht voor tv zit, moet bij het achterover leunen in de zetel toch rekening houden met het feit dat af en toe een voet in het beeld kan verschijnen. Bovendien durven er bij een zonovergoten dag vervelende reflecties in het scherm optreden, vooral wanneer de tv dicht bij een raam staat.
De minimalistische look doet de tv er als een designobject uitzien, waarbij alle aandacht gaat naar het beeld. De randen rondom zijn nog amper 3 mm dik (het beeld begint op 7 mm), en onderaan waar de tv rust op het meubel blijft slechts een rand van 10 mm over.
Verder zijn er vooraan geen zichtbare luidsprekers. Onderaan is links enkel een klein, onopvallend Sony-logo te zien, en centraal een wit led-lampje. Dat ledje kan je via de instellingen uitzetten of desgewenst enkel laten oplichten wanneer je de afstandsbediening een commando zendt of een spraakcommando ingeeft via de microfoon op de afstandsbediening.
Zoals gezegd kregen alle aansluitingen een plaats achteraan op de uitgeklapte steun, waaronder nu 4 volledig HDMI 2.0-compatibele poorten(HDCP 2.3), inclusief een poort met eARC (enhanced Audio Return Channel). Sony is het eerste merk dat eARC (een onderdeel van HDMI 2.1) standaard op een tv voorziet.
Zowat alle aansluitingen zijn neerwaarts gericht, en dat maakt kabelmanagement een stuk eenvoudiger. Eén HDMI-ingang en één USB-aansluiting (waarvan er in totaal drie zijn) zijn zijwaarts gericht zodat je snel een externe harde schijf of andere bron kan aansluiten. Qua netwerkconnecties zijn zowel Ethernet als Wi-Fi (802.11ac) en Bluetooth 4.2 van de partij.
Het geluid wordt voortgebracht door de Acoustic Surface-technologie, waarbij het geluid via trillingen aan het scherm wordt doorgegeven, en dus het geluid uit het scherm lijkt te komen. De tweede generatie krijgt de naam Acoustic Surface Audio+ mee.
De achterzijde van de steun is na installatie mooi af te werken met twee panelen in textiel en de kabels kunnen netjes worden weggewerkt.
De meegeleverde afstandsbediening is dezelfde die Sony al jaren gebruikt, en kan gerust wel eens een update krijgen, zeker bij een premium OLED-tv. Er zijn teveel knoppen aanwezig, die bovendien niet blindelings te vinden zijn. Voor bepaalde handelingen moeten we iets te vaak naar onze remote kijken. En dat is in een verduisterde kamer ‘s avonds al zeker geen sinecure. De remote bevat een ingebouwde microfoon zodat binnen Android TV stembediening mogelijk is.
Beeldkwaliteit
De AF9 is uitgerust met een OLED-paneel van LG Display uit 2018. Dat is opnieuw een stap vooruit, met meer uniformiteit over het hele beeld.
Voor de optimale beeldinstellingen vertrek je best vanuit de Gebruiker-modus, die de vroegere Bioscoop Pro-modus vervangt. Die zorgt tevens voor wat meer helderheid zodat de inhoud van donkere vlakken in beeld duidelijker wordt. Andere instellingen zoals Reality Creation of MotionFlow zijn volledig persoonlijk. Reality Creation verbetert de weergave van details maar kan voor extra ruis zorgen. Wij laten hem liever uit bij bronnen met een hogere beeldkwaliteit zoals 4K. Motionflow, dat extra beelden interpoleert, verkiezen we slechts licht in te schakelen bij alles wat geen film is. Voor filmbeelden laten we het liever uit. Bij sport- of actiescènes kan de Auto-stand soms wel nuttig zijn.
Vermeldenswaard is de functie ‘Vloeiende gradaties’ die het fenomeen van “colour banding” (de overgang tussen schaduwen in dezelfde kleuren, denk bijvoorbeeld aan een roze zonsondergang) probeert te beperken. Vooral bij slechter bronmateriaal is het een verademing.
Met de Master Series voegt Sony trouwens heel wat extra instelmogelijkheden toe voor geavanceerde gebruikers. Zo wordt voor de eerste maal een uitgebreid kleurenmanagementsysteem geïmplementeerd, met de optie om primaire en secundaire kleuren aan te passen. Dat zal vooral de professionele kalibrator aanspreken, die over de juiste meetapparatuur en software beschikt. Hij zal nauwgezet de kleuren kunnen finetunen, en dit op een automatische manier via de CalMAN-software en een bijhorende app.
HDR en Dolby Vision
De Sony AF9 kan overweg met de HDR-standaarden HDR10 en HLG, en is ook de eerste Sony-tv waar Dolby Vision al standaard is voorzien. Hierdoor kan de tv films en series in dat dynamische metadata-formaat decoderen en de beeldkwaliteit opkrikken. Er is Dolby Vision-content beschikbaar via de ingebouwde Netflix- en Amazon Prime Video-app, maar ook via aangesloten bronnen zoals een Ultra HD Blu-ray speler of een 4K Apple TV.
De HDR piekhelderheid blijkt uit testen van andere reviewers rond de 600 nits te liggen. Dat lijkt misschien laag in vergelijking met de concurrentie, maar in de praktijk valt dat allemaal goed mee.
We testen even Dolby Vision via de Netflix-app. Twee beeldmodi zijn voorzien: Dolby Vision Bright en Dolby Vision Dark. Die laatste is naar ons aanvoelen iets te donker waardoor details in het zwart bijna onzichtbaar zijn.
Bij het testen van verschillend Netflix-materiaal zoals de film Hold The Dark en de serie The Haunting of Hill House (beiden in Dolby Vision beschikbaar) gaat onze voorkeur toch naar de Dolby Vision Helder-instelling die er in slaagt wat meer details uit donker getinte scènes boven te halen.
Veel hangt ook af van het tijdstip waarop er wordt gekeken. Bij daglicht gaat onze voorkeur naar meer helderheid. Overigens kan je ook via de Amazon Prime Video-app Dolby Vision-content bekijken zoals de Ryan-reeks.
Bekijken we andere content in de gewone HDR10-standaard, blijven de uitstekende prestaties overeind. Bij het weergeven van HDR-beelden met statische metadata (zoals bij de HDR10-standaard) analyseert Sony zelf de beelden en past achter de schermen een eigen tonemapping toe (Dynamic Tone Mapping). Die kan je overigens nergens veranderen en staat standaard aan bij het tonen van HDR-content, maar de uitwerking op het beeld is wel uitstekend.
Concreet zal je in bepaalde scènes zien dat de HDR-beelden voldoende helder zijn (de betere piekhelderheid) maar dat bijvoorbeeld in witte vlakken of onderdelen van het beeld (denk aan sneeuw) er nog voldoende details te ontwaren zijn. Daardoor is het verschijnsel dat HDR-beelden vaak te donker zijn grotendeels van de baan. Ook het fenomeen van witte ondertitels die in donkere scènes te fel oplichten en de aandacht afleiden, is goed onder controle gebracht.
Bekijken we HDR-materiaal via de ingebouwde YouTube-app dan triggert dit op de een of andere manier niet de HDR-modus op de tv.
De X1 Ultimate processor is een meerwaarde bij het serveren van HDR-content maar heeft ook zijn nut bij het bekijken van HD-content in SDR (standaarddefinitie). We serveren enkele Blu-ray’s van Game of Thrones. De tv lijkt zowaar de beelden een lichte HDR-behandeling te geven, echter zonder dat er overdaad optreedt.
Netflix Calibrated Mode
Voor Netflix heeft Sony trouwens een speciale Netflix-beeldoptie (Netflix Calibrated Mode) voorzien die wat Dolby Vision materiaal betreft identiek is aan de beeldinstellingen van de Dolby Vision Dark Mode, en voor gewone content nauw aansluit bij de Bioscoop-modus. Ze kan trouwens enkel geactiveerd worden binnen de Netflix-app die op de tv staat. Ze inschakelen via een externe bron is niet mogelijk.
Kijken we naar een serie zonder HDR, raden we zeker de Netflix Calibrated Mode aan. Uitschakelen van de optie doet immers de tv steeds switchen naar de niet-accurate Standaard-beeldmodus. Een (misschien betere) optie is ook om de Gebruikers-modus ingeschakeld te laten en de Netflix-optie te laten voor wat ze is.
Samengevat zijn de beelden hoe dan ook een streling voor het oog. Zoals eigen aan de OLED-technologie is zwart echt zwart en zijn de contrasten fenomenaal. Problemen met een kijkhoek zijn er amper.
Gaming
We hebben het zelf niet gemeten maar uit verschillende reviews blijkt dat de inputlag die onder de 30 ms duikt (1080p én 4K) sterk is verbeterd dankzij de X1 Ultimate-processor. Tenminste als je de Game-beeldmodus inschakelt. Vergeet deze dan ook niet verder te tweaken op zijn accuraatheid.
Tijdens onze test hebben we ettelijke uren Red Dead Redemption 2 via een gewone PS4 gespeeld op de AF9, en de beelden zijn ronduit fenomenaal.
Geluidskwaliteit
De AF9 heeft de tweede generatie van Acoustic Surface aan boord: Acoustic Surface Audio+. Het geluid wordt verzorgd door drie herwerkte actuatoren in plaats van twee op de A1 en A8F, en nu ook twee subwoofers. Een 3.2-audiosysteem dus dat wordt aangedreven door bijna 100W aan vermogen. Daardoor is er meer body en produceert de tv meer bas, al verliezen de hoge tonen en middentonen wat zuiverheid bij luidere volumes. Dat de technologie via trillingen werkt kan je ervaren door even het scherm vast te nemen en het volume hoger te zetten tijdens actiescènes.
Een van de grote voordelen van de Sony-technologie is dat het geluid uit het scherm komt: tijdens het tv-kijken is het echt wel aangenaam om het geluid niet uit een afzonderlijke soundbar of een speaker onderaan het scherm te horen komen. Het geluid lijkt echt uit de mond van de personages te komen. Het nieuwe centerkanaal heeft dus degelijk zijn nut bewezen.
Opvallend is dat we op de AF9 tevens een paar luidsprekerterminals ontdekken. Door de tv via luidsprekerkabels te verbinden met een externe receiver kan je de luidsprekers van de AF9 inzetten als centerkanaal in een surroundopstelling. Zeer origineel van Sony.
De subwooferuitgang, die er wel nog was op de A1, verdwijnt op de AF9, en ruimt plaats voor twee ovale subwoofers.
Android Oreo
Android Oreo, de achtste versie van Android TV, is een flinke stap vooruit in vergelijking met eerdere versies. Het hoofdscherm is veel overzichtelijker, en de keuze voor een snellere chipset (MediaTek MT5893 SoC) zorgt voor een veel leukere ervaring.
Nieuw is dat je de content van apps in zogenaamde ‘kanalen’ kan weergeven, indien de specifieke app dat voorziet. Hierbij wordt content van de app in een rij weergegeven op het scherm. De volgorde van deze kanalen kan je bepalen. Het aanbod is nog erg beperkt. Zo toont Netflix enkel aanbevelingen voor het ingelogde profiel, en is er nog geen kanaalintegratie voor Amazon Prime Video. Mediaspeler Kodi biedt de functionaliteit wel al aan.
Sony voorziet standaard enkele eigen rijen zoals Sony Select, een aantal apps die Sony aanprijst, en Bravia-zelfstudies, een reeks filmpjes om je tv beter te leren kennen en gebruiken. Die kan je zelf verwijderen mocht je ze niet meer nodig hebben. Op die manier kan je het volledige hoofdscherm min of meer naar wens samenstellen.
Je kan ook content vanuit een app op een smartphone of tablet streamen (of liever casten) naar de tv via de ingebouwde Chromecast-functionaliteit. Het casten vanuit Netflix of Spotify ging perfect, vanuit de YouTube-app lukte dan weer niet.
Reageer