De 8K tv Q950TS demonstreert dat Samsung op het toppunt van zijn kunnen is wat betreft de QLED tv’s. De beelden zijn ontzettend gedetailleerd, de processor maakt 4K-beelden nog iets beter, de zwartniveaus staan bijna op de hoogte van de rivaliserende oled tv’s en bovendien is de Q950TS een ideale metgezel voor de nieuwste lichting spelconsoles.
Daar staat wel een erg stevig prijskaartje tegenover: voor de 65-inch versie – onze testversie – bedraagt de richtprijs 5499 euro. Gelukkig lopen er regelmatig cashbacks (500 euro) die de prijs iets draaglijker maken. Er zijn ook nog modellen in 75 en 85 inch.
Maar voor we over de prestaties van de tv praten, moeten we eerst even wat vertellen over 8K.
Een woordje uitleg over 8K
We kunnen geen 8K tv testen zonder even stil te staan bij het potentieel en de kwaliteiten van 8K. In vergelijking met 4K wordt bij 8K het aantal pixels opgetrokken naar liefst 32 miljoen – dat zijn er vier maal zoveel. Dat grotere aantal in pixels zorgt bij eenzelfde schermafmeting voor meer pixeldichtheid en dus scherpte.
Eén van de tegenargumenten voor 8K is dat je die toename in pixels toch niet met het blote oog kan waarnemen. Een argument dat trouwens bij de introductie van 4K ook opdook. Vanaf een bepaalde afstand zie je het verschil niet meer luidde het toen. Het aantal grafieken om dit te bewijzen tiert trouwens nog altijd welig rond op het internet.
Wie de afgelopen jaren een 4K in huis haalde weet beter. Er is wel degelijk een zichtbaar verschil tussen HD en 4K, en hoewel het verschil alleen maar toeneemt bij grotere schermafmetingen, is het ook aanwezig op kleinere tv’s en bij normale kijkafstanden.
We durven beweren dat dit bij de overgang van 4K naar 8K niet anders zal zijn. En doordat de drang naar grotere televisies (+ 65 inch) aanhoudt, zal de impact van 8K alleen maar groter worden.
En het is niet alleen een gevoel waarover we praten. Uit onderzoek uit Japan en Zuid-Korea blijkt dat onze ogen door die toename van pixels de beelden als ‘echter’ gaan beschouwen. Bovendien moeten onze hersenen minder moeite doen om die beelden in hogere resolutie te vertalen. Vergelijk het met de tv zelf: geef een hoge-resolutie tv een minderwaardig signaal en resolutie, en de processor van de tv moet van goede huize zijn om een adequaat beeld op het scherm te toveren (upscaling). Bijkomend is het resultaat vaak minder, dan wanneer beiden op elkaar zijn afgestemd.
Dit alles zorgt voor een grotere onderdompeling en een 3D-effect waar ook andere aspecten van de beeldbeleving, zoals kleuren en contrast, voordeel uit kunnen halen. Kleurenbanding, een soort regenboog-effect in eenzelfde kleurenpallet, kan op die manier sterk verbeterd worden. En met beeldmateriaal in HDR (High Dynamic Range) waar meer kleuren en onderscheid tussen donkere en heldere gebieden in het beeld belangrijk zijn, is het belang van 8K niet te onderschatten.
Los van bovenstaand onderzoek blijft het feit dat er vandaag nog amper 8K-beelden te vinden zijn. En voor de gewone kijker zoals u en ik kan dat wel eens doorslaggevend zijn. Maar mag ik er aan herinneren dat dit bij 4K toen ook niet het geval was? Zoals bij 4K zal de snelheid waarmee de omschakeling naar 8K wordt ingezet, echter niet zo’n vaart lopen, denken we.
De 8K-beelden die onze woonkamers bereiken, zullen dit hoogstwaarschijnlijk vooral via het internet en streamingdiensten doen. En daar wringt het schoentje momenteel: er is heel wat bandbreedte nodig (denk aan 100Mbps) om 8K in onze huizen te brengen. En dus wordt er reikhalzend uitgekeken naar een videocodec die de beelden efficiënter (lees: gecomprimeerd zonder verlies aan beeldkwaliteit) kan verwerken. Die is er voorlopig nog niet en de vraag blijft of de huidige lichting 8K tv’s compatibel zal zijn.
Design en aansluitingen
Over naar deze 8K tv. Het design van deze Q950TS is misschien wel zijn tijd vooruit. Het straffe is dat deze tv over de hele achterzijde 1,5 cm dik is. Hoewel de bovenkant van sommige oled tv’s nog dunner is, is dat niet altijd het geval voor de onderzijde waar speakers, elektronica en aansluitingen een plek moeten krijgen.
De dunne rand op de Q950TS is erg stijlvol afgewerkt in metaal met allerhande kleine perforaties, wat de tv een mooie industriële look oplevert. Vanaf de zijkanten althans want de voorzijde van de tv bestaat uit één groot beeldvlak, met enkel een kleine zwarte rand in het beeld en de dunne metalen rand. Ook aan de onderzijde van de tv geen zwarte rand of wat meer ‘kader’ zoals we bij andere tv’s zien. Gecombineerd met de specifieke voet, maakt dat de bewering van Samsung in verband met het ‘infinity screen’ en een zwevend design niet misplaatst is. We like a lot.
Eén van de redenen waarom de Q950TS zo dun kon worden gehouden is het One Connect systeem. In tegenstelling tot de Q900 loopt er slechts één kabel tussen het tv-scherm en een zwarte connectiebox waar je alle randapparatuur en stroomkabel op aansluit. Het grote voordeel hiervan is dat geen vervelende kabels de tv ontsieren – die ene kabel kan je mooi wegleiden via de voet van de tv – maar dat ook de tv in het geval van de Q950TS dus erg dun kan blijven.
De voet is heel erg stevig en vrij compact voor een tv van deze afmetingen. Het scherm leunt ook lichtjes achterover, waarschijnlijk om de tv wat meer stabiliteit te verschaffen.
Zoals zowat alle televisies heeft de Q950TS vier HDMI-ingangen waarvan er eentje – HDMI nummer 4 – een HDMI 2.1 poort is. Visueel wordt dat aangegeven via een icoontje van een spelcontroller. Die poort ondersteunt een 4K-resolutie aan 120Hz, en tot 8K aan 60Hz. Vooral die eerste is van belang bij de nieuwe generatie spelconsoles zoals de Xbox Series X en de PS5.
Elke HDMI-poort kan trouwens onderweg met enkele subonderdelen van de HDMI 2.1-standaard zoals VRR en ALLM. Of we de volgende jaren 8K-gaming echt gaan zien, is trouwens de grote vraag. Grote baas van de Xbox, Phil Spencer, gelooft er alvast niet al te sterk in.
Bij de tv worden twee afstandsbedieningen geleverd, waarvan je vooral de luxueuze One Remote in metaal zal gaan gebruiken. We juichen dat materiaalgebruik trouwens van harte toe; de plastic afstandsbedieningen durven na jaren gebruik wel eens afbladeren.
Smart TV
Eén van die andere zekerheden op de televisies van Samsung is het Tizen smart tv-platform. Voor de Q950TS is die voorzien van de YouTube 8K-app en 4K met HDR-apps van Netflix, Amazon Prime Video, Disney+, Apple TV, Rakuten en Google Play Films & TV. Er is ook ondersteuning voor AirPlay 2, zodat Apple gebruikers eenvoudig kunnen streamen naar de tv. Navigatie tussen de apps is razendsnel en zoals steeds ontgoochelt Tizen nooit.
Prestaties in 8K
Een van de enige manieren om vandaag in de woonkamer 8K-videomateriaal te bekijken is via de YouTube-app. De Q950TS ondersteunt immers de AV1-codec die hiervoor vereist is. Een korte zoektocht via YouTube doet ons al snel uitkomen op steeds dezelfde content, namelijk toeristische showcases van beelden uit landen met heel wat natuurschoon zoals Canada, …. maar ook massaal footage van steden en drones.
De shots van New York vanuit de lucht zijn best indrukwekkend, te weten dat het nog steeds om een stream gaat. We kunnen allerlei details ontwaren wanneer we trachten binnen te kijken in de verschillende gebouwen. Het aanbod aan 8K is qua kwaliteit wel heel erg uiteenlopend. Veel hangt er ook van af met welke camera’s er gefilmd werd in welke resolutie.
Gelukkig worden de eerste stappen gezet naar films en series in 8K. Zo zal het derde seizoen van de Sky-reeks Das Boot, met de hulp van Samsung, worden gefilmd en uitgezonden in 8K. Althans als je beschikt over een SKY Q-abonnement en passende tv (zoals deze).
4K
Zelfs wanneer er op dit moment amper nog materiaal in 8K te vinden is, hoeft dat je niet tegen te houden om toch al deze 8K tv te overwegen. Want daar is al onze redder in nood: 4K.
Wie geabonneerd is op streamingdiensten zoals Netflix, Disney, Amazon Prime of Apple TV kan genieten van series en films in 4K. En ook op YouTube of video-on-demand diensten als Google Play Movies is er al heel wat materiaal in 4K te vinden. Een 4K Ultra HD Blu-ray-speler is een andere optie, terwijl daar nu de nieuwe generatie spelconsoles zoals de Xbox Series X en de PlayStation 5 bij komen. Het aanbod is er dus.
De Quantum 8K processor op de Q950TS doet zijn uiterste best om die 4K-beelden een mooie 8K-behandeling te geven en op te schalen naar 8K. Als de bron van goede kwaliteit is (zoals bij 4K), doet deze processor uitstekend zijn werk. De ingebouwde AI is één reden, de aanwezigheid van meer lichtzones op de tv een tweede.
Het is bekend dat grote concurrent, de oled technologie, uitblinkt in het weergeven van zwart omdat anorganische oleds worden gebruikt en geen achtergrondverlichting zoals leds in het geval van Samsung QLEDs. Maar de afgelopen jaren heeft Samsung alles uit de kast gehaald om ook op dit vlak gelijke voet te zetten met OLED.
De televisies kregen steeds meer lichtzones – naar verluidt bij de Q950TS zelfs rond de 500 al kunnen we dat niet met zekerheid bevestigen. Daardoor zijn vervelende neveneffecten zoal blooming nagenoeg verdwenen. En ook de piekhelderheid krijgt op deze Q950TS een boost met 4000 nits. De modellen in de Q95T – Samsung’s huidige top 4K-tv – moeten het stellen met minder nits en vooral ook minder lichtzones.
We testen even met enkele 4K Blu-ray’s, momenteel nog steeds de kwalitatief best mogelijke manier om van 4K HDR te genieten. Blade Runner 2049, Wonder Woman, Atomic Blonde, ze zien er allemaal schitterend uit op de Q950TS. Het grotere kleurenbereik en de hogere bitrates komen uitstekend tot hun recht op deze tv. De upscaling-mogelijkheid van de processor is één van de meest effectieve die we al aan het werk zagen. Vaak gaat dit upscalen gepaard met de ongewenste introductie van allerlei artefacten, maar niet zo op de Q950TS.
Waar vroeger de tv keek naar de dichtstbijzijnde pixels om ontbrekende pixels hierna te verzinnen, doen tv’s dat vandaag helemaal anders. Met machine learning, artificiële intelligentie (AI) en een heel uitgebreide database met beelden van divers pluimage, kan de Q950TS in real-time het best mogelijke beeld presenteren.
Echt 8K-materiaal zou de top zijn, maar wat de Q950TS doet met 4K verdient een pluim: de beelden zien er beter en mooier uit dan op een gewone 4K tv.
De HDR-prestaties in 4K zetten opnieuw een stap vooruit. De HDR tonemapping is accurater en de piekhelderheid haalt 1500 nits in de beste beeldmodus, namelijk de Filmmodus. Tel daar de uitstekende kleurweergave (bijna 100% van DCI-P3), een verbeterde kijkhoek en een goede anti-reflectiefilter bij, en je kan gerust stellen dat je bij Samsung geen betere 4K HDR-beelden zal zien dan op deze Q950TS.
En het houdt niet op. De Q950TS gaat ook beter om met bewegende beelden, zelfs al ga je de instelling uitschakelen in het menu. Nieuw dit jaar is de aanwezigheid van de beeldmodus Filmmaker. Met deze modus gaat de tv de beelden afstemmen op de bedoeling van de makers. In essentie komt dit er op neer dat bijna alle beeldverwerkingsinstellingen worden uitgeschakeld.
Is het dan alleen maar rozengeur en maneschijn? Zeker niet, er blijven altijd werkpunten. In enkele scènes uit de 4K Blu-ray First Man, waarbij de Apollo 11 achter de maan verdwijnt, heeft de local dimming moeite, en verliezen we wat details.
Een ander minpunt op het vlak van HDR is het nog steeds ontbreken van Dolby Vision. Nu de AV-wereld steeds meer neigt naar Dolby Vision, is dat jammer. Samsung prefereert nog altijd het eigen ontwikkelde HDR10+ formaat. Gelukkig kan je wel nog via Amazon, Rakuten en een aantal beperkte 4K Blu-ray schijfjes genieten van dit dynamische HDR-formaat, maar het aanbod blijft zeer beperkt.
Full HD
Niet alle films en series zijn al beschikbaar of te zien in 4K. Het overgrote deel is nog altijd beperkt tot HD. Zo is de nieuwe reeks Shadowplay op Streamz slechts in Full HD (en SDR) te zien, maar de Q950TS tilt de beeldkwaliteit naar een hoger niveau met voldoende zichtbaarheid in de donkere gebieden, ondanks de aanwezigheid van wat ruis in de stream. De processor probeert die MPEG-ruis trouwens zo goed mogelijk te onderdrukken. Een toegenomen resolutie moet je niet verwachten – er zijn en blijven beperkingen inherent aan het bronmateriaal.
Een tip is om de scherpte, voor materiaal minder dan 4K, zeker zo laag mogelijk te houden. De tv moet immers bij dergelijke resoluties enorm veel pixels gaan verzinnen, en dan zien bijvoorbeeld gezichten er uit alsof ze dringend onder handen dienen genomen te worden door de huidspecialist.
Gaming
Voor gamers haalden we al de aanwezigheid van één HDMI 2.1-poort aan maar het is ook goed om weten dat de inputlag rond de 10ms bedraagt in de normale Game modus. Hiervan bestaat er ook een Plus-versie, die wat meer inputlag toevoegt maar beter omgaat met snelle bewegingen. Aan de gamer de keuze wat de beste optie is.
Geluid
Op één of andere manier is Samsung erin geslaagd om het 1,5 cm dunne scherm achteraan te voorzien van liefst acht speakers, verspreid over telkens vier speakers onderaan de zijkanten. Vandaar ook het geperforeerde design van het beeldkader, zodat geluid (en warmte) het toestel kan verlaten.
Samen is dit Object Tracking Sound+ systeem goed voor liefst 70W, meer dan voldoende om zonder soundbar door het leven te gaan.
Stemmen komen goed door. Achtergrondgeluiden en atmosfeer zijn uitstekend, zoals we ervaren in een scène van Devils (te zien op Streamz) met de geluiden van Londen. Dat heeft ongetwijfeld te maken met Adaptive Sound+ die meer ruimte geeft aan het geluid. Nadeel is dat de directheid er een klein beetje onder lijdt. In de geluidsinstellingen kan je het geluid wat een boost geven (Amplify) en dat gaf ook wat ons betreft de beste resultaten.
Goed om weten: de Samsung Q950TS ondersteunt nog altijd niet de weergave van Dolby Atmos via zijn speakers maar kan wel het signaal via (e)ARC van de apps naar een ondersteunende soundbar of receiver sturen.
Reageer