De nieuwste E9 oled tv van LG is verkrijgbaar in de twee schermformaten 55-inch en 65-inch, waarvan we deze laatste hebben getest.
De C9 nestelt zich in de line-up oled tv’s van LG voor 2019 boven de C9 en de B9 die pas later op het jaar wordt geïntroduceerd. De W9 die er nog aan komt is het topmodel.
De E9 maakt gebruik van de tweede generatie van de Alpha9 processor en biedt sinds dit jaar volwaardige HDMI 2.1 aansluitingen.
Design en aansluitingen
LG’s 65E9 is net zoals zowat alle oled tv’s flinterdun, enkel aan de onderzijde achteraan is de tv wat dikker om alle elektronica in te verwerken. Een van de verschillen van deze tv in vergelijking met de andere modellen van oled tv’s bij LG is het specifieke design. Het dunne oled scherm werd aangebracht op een glazen paneel waarbij het geheel wordt ondersteund door een achteruit geschoven tv-steun. Het spiegelende oppervlak van die tv-steun en het feit dat een dunne strook glas rust op het tv-meubel, moet de illusie creëren dat de tv lijkt te zweven.
Net onder het beeld situeren zich de speakers die op zijn beurt ook verbluffend dun zijn. De tv-steun is zodanig zwaar dat het grote 65-inch scherm stevig op zijn plaats blijft staan. Als je de tv aanraakt durft hij wel nog eens wiebelen, maar grote problemen zien we niet opduiken.
Achteraan zien we de gebruikelijke 4 HDMI-ingangen die ditmaal allen van het HDMI 2.1 type zijn. Hoewel HDMI 2.1 werd ontwikkeld met 8K in het achterhoofd zijn sommige elementen van deze nieuwe standaard nu al interessant voor gamers, zoals High-Frame Rate 4K (HFR), VRR (Variable Frame Rate) en ALLM (Auto Low Latency Mode). HDMI 2.1 omvat ook eARC waardoor hoge-resolutie, lossless audio zoals Dolby Atmos of DTS HD-MA kan worden doorgegeven van de tv naar een versterker. (Gewone ARC kan enkel Dolby Digital en DTS doorsturen).
Drie HDMI-ingangen zijn zijwaarts aangebracht, net zoals 1 usb-poort. De andere aansluitingen zijn naar achter gericht: het gaat om 2 usb-poorten, de netwerkaansluiting, een optische digitale audio-uitgang, de antenneaansluitingen en een kleine hoofdtelefoonaansluiting. Uiteraard zijn ook draadloze verbindingen als Wi-Fi (ac) en Bluetooth (5.0) van de partij.
Onder de motorkap schuilt de tweede generatie van de Alpha9-processor, die vorig jaar al voor goede resultaten zorgde. De processor voegt bovendien AI-technologie toe die beelden en zelfs geluid optimaliseert op basis van de afgespeelde content en de kamer waar de tv staat. Diezelfde processor regelt ook het smart-tv luik en spraakbediening via LG’s eigen ThinQ, en later nog op komst: Google Assistant en Amazon Alexa.
Smart TV
Het smart tv platform van LG kreeg in 2019 opnieuw enkele aanpassingen en werd wat opgesmukt (versie 4.5). De ThinQ AI Launcher Bar onderaan – die je oproept via de home-knop op de afstandsbediening – kreeg heel wat minder knoppen: we tellen er standaard 16 die voorgeïnstalleerd staan.
Met de Intelligent Bewerken-optie kan je de apps in de balk onderaan zo schikken dat de meest gebruikte als eerste worden weergegeven. Apps zoals Netflix, Amazon Prime Video (in 4K met Dolby Vision HDR) en Spotify staan standaard klaar. Ook jouw favoriete YouTube-kanalen kan je in de balk prominent een plaats geven, na het installeren van de YouTube-app.
Bij het selecteren van een app komt er een tweede balk tevoorschijn bovenop de Launcher Bar met content vanuit die app. Het menu met de snelle instellingen verschijnt voortaan aan de linkerzijde van het scherm.
Externe, aangesloten bronnen zijn terug te vinden op een nieuw onderdeel van het smart tv-platform, het Thuisdashboard. Dat kan gaan om fysiek, via een kabel, aangesloten bronnen maar ook Bluetooth-apparaten en apparaten die zich situeren in het IoT-gebeuren (Internet of Things). Toestellen die de OCF standaard (Open Connectivity Foundation) ondersteunen kunnen hier gekoppeld worden.
Op de afstandsbediening is er niet alleen plaats voor afzonderlijke knoppen voor Netflix en Amazon Prime Video maar ditmaal ook Rakuten TV via het knopje Movies. Die dienst probeert te groeien in Europa, en ook langs deze weg is er 4K-content met HDR te zien.
Qua bedieningsopties is Google Assistant ingebouwd terwijl Amazon Alexa en Apple AirPlay 2 er aan komen via een firmware-update. Op dit moment kan de tv al met de stem bediend worden, al is het beperkt tot zoekopdrachten in Netflix en YouTube. De instellingen van de tv wijzigen lukt nog niet langs deze weg.
Beeldinstellingen
In de beeldinstellingen zijn er heel wat opties te selecteren, en dat is nog zacht uitgedrukt. Voor gewone SD-beelden en Ultra HD 4K materiaal in SDR zijn liefst 10 beeldmodi beschikbaar: Levendig, Standaard, Eco, Bioscoop, Sport, Spel, HDR Effect, technicolor Expert, isf Expert (lichte kamer), isf expert (donkere kamer).
Voor films en series in 4K met HDR (High Dynamic Range) zijn dat er zes en voor Dolby Vision resten er nog 5: Levendig, Standaard, Cinema Home, Bioscoop en Spel.
Die vele beeldmodi en instellingen zijn misschien verwarrend maar het goede nieuws is dat je dit kan vermijden door gewoon de beeldmodus Bioscoop te kiezen. Dat leek ons in de meeste gevallen (ook voor HDR) de meest veilige keuze. Wanneer er veel afwisselend tv wordt gekeken overdag en ‘s avonds kunnen de beide ISF-instellingen (ISF Expert Bright Room en ISF Expert Dark Room) een oplossing zijn. Technicolor Expert SDR bijvoorbeeld leek ons iets te flets qua kleuren en te donker.
Het enige wat dan nog rest is enkele instellingen onder de gekozen beeldmodus bij te regelen. Zet zaken zoals Dynamisch Contrast en Superresolutie best uit. Duik je nog wat dieper in in de beeldopties dan kan je de algemene ruisonderdrukking en MPEG ruisonderdrukking (blokvorming) selecteren. Zet deze in de laagste stand of – onze voorkeur – zelfs uitgeschakeld zodat details in het beeld niet verwateren. De instelling Soepele Gradaties, die kleurbanden aanpakt, kreeg dit jaar een eigen optie.
TruMotion is LG’s systeem voor het omgaan met beweging. Voor films laten we het liefst TruMotion uitgeschakeld. Bij sport kiezen we een eigen instelling voor de-judder op 0 en de-blur op 10. Van de OLED Motion-optie blijven we af, die verdonkert het gehele beeld en zorgt voor vervelende flikkeringen.
Beeldkwaliteit
De beelden die de E9 vervolgens aflevert zijn van uitstekende kwaliteit. Doordat de pixels van het oled paneel individueel kunnen in- en uit worden geschakeld, zijn het contrast en de zwartwaarden fenomenaal, iets wat nog duidelijker zichtbaar is als je kijkt in een verduisterde kamer. Dat perfecte zwart is de troef bij uitstek van oled, die geen lokale dimming van het backlight nodig heeft.
De E9 heeft verder een brede kijkhoek waardoor de beeldkwaliteit ook vanuit wat scherpere hoeken goed blijft, en de kleuren spatten van het scherm. Huidtinten en zonsondergangen zien er natuurlijk uit. De responstijd is uitstekend en bewegingen vlot.
Ook bij wat minder beeldmateriaal zoals de film Full Metal Jacket, in HD te bekijken op Netflix, en waarbij onze bron de 3,20 Mbps niet overschreed, trekt de E9 zijn plan. In de scène op het einde van de film wanneer het team in Vietnam onder vuur wordt genomen door een onzichtbare sluipschutter, blijven de details in deze donkere scène goed overeind en wordt de oranje gloed van de verschillende vuurhaarden mooi weergegeven. Dit ondanks de beperkte bitrate en ruis in het beeld.
Beeldretentie kan occasioneel nog optreden bij een oled scherm, hoewel permanent inbranden erg zeldzaam is. LG voorziet daarom al enkele jaren bepaalde tools in de instellingen die dit moeten tegengaan. Eén daarvan is de mogelijkheid om de helderheid van bepaalde stationaire objecten in het beeld, zoals logo’s van tv-zenders of een scorebord in games, wat af te zwakken.
HDR-beelden
De E9 ondersteunt drie HDR-standaarden: HDR10, HLG (Hybrid Log Gamma) en Dolby Vision. Ondersteuning voor HDR10+ is er niet, maar dergelijk materiaal zou wel in HDR10 kunnen worden afgespeeld. Goed om weten is dat er ondertussen al tv’s van andere merken zijn die het hele arsenaal aan HDR aankunnen, dus inclusief HDR10+. Je kiest zelf of dat een dealbreaker is of niet.
Zoals we verwachten kan de E9 uitstekend overweg met HDR-beelden. Het paneel is voldoende helder voor het weergeven van HDR-materiaal. Niet zo goed als de LED-topmodellen van Samsung en Sony, maar wel een lichte vooruitgang ten opzichte van 2018.
De prestaties met Dolby Vision bronnen via Netflix zijn bijna altijd uitstekend. Een mooie demo is The Umbrella Academy die op een briljante wijze gebruik maakt van Dolby Vision HDR. Net zoals een serie als Altered Carbon.
Ook het grauwe kleurenpallet van een serie als Black Summer wordt knap weergegeven op de tv. Bovendien blijven in heel wat donkere scènes de details in de schaduwen goed zichtbaar. Die zwartweergave is dan ook één van de sterke punten van deze tv.
Als er één minpuntje is: het gehele plaatje kan door het ontbreken van heldere delen in het beeld wel iets te donker ogen. Vooral als je overdag tv kijkt. Ook bij heldere beeldfragmenten, zoals een fel verlichte hemel overdag, durft in HDR de combinatie van wolken en blauwe lucht wel eens de boot ingaan, en gaat er detail verloren. Het toont aan dat er op het vlak van de weergave van HDR, voor alle fabrikanten, nog steeds wat werk aan de winkel is.
De nieuwe instelling AI-helderheid, waarover je afhankelijk van de beeldmodus de beschikking hebt, kan hier wel soelaas brengen. Bijvoorbeeld bij een Dolby Vision-bron als Our Planet (Netflix, 4K Dolby Vision) keken we overdag naar de Cinema Home instelling met AI-helderheid ingeschakeld, waardoor het beeld niet te donker oogde en details in zwarte gebieden op het scherm toch zichtbaar bleven.
Wat de kleuren betreft, kan deze E9 zowat het hele bereik van het kleurengamma P3 aan. Bij het bekijken van The Great Wall op Ultra HD Blu-ray zie je tot wat deze tv in staat is. De kleuren in deze film zijn bijzonder intens en een lust voor het oog.
Omdat het aanbod HDR nog beperkt is, heeft LG ook de beeldmodus “HDR Effect” toegevoegd die gewone SDR-beelden probeert te verbeteren maar die optie lijkt de beelden wat te forceren op het vlak van de kleuren. Beter is gewoon de Bioscoop-modus te blijven gebruiken.
Gaming
Voor gamers is er een afzonderlijke game-modus die de inputlag zo laag mogelijk houdt, onder de 14ms. Bezitters van een Xbox One of een PC zullen blij zijn met de aanwezigheid van VRR (Variabel Refresh Rate) terwijl ALLM (Auto Low Latency Mode) de tv automatisch overschakelt naar de beeldmodus Spel bij het detecteren van ALLM.
Geluidskwaliteit
De 4.2-luidspreker set-up op de E9 levert een prima geluid af: dialogen zijn goed verstaanbaar, de set gaat erg luid (60W) en de bas is voldoende, en dat ondanks het flinterdunne speakerdesign. De E9 kan net zoals de andere oled tv’s van LG overweg met Dolby Atmos-geluid, maar verwacht geen kamervullend geluid.
Om van de beste geluidskwaliteit te genieten kan er best nog een externe soundbar of een surroundsysteem worden aangesloten. In het laatste geval had je daar voorheen een aparte versterker voor nodig maar sinds dit jaar beschikken de televisies van LG over ondersteuning voor de WiSA draadloze audiostandaard. Via het televisiemenu kan je dan externe speakers van merken als Klipsch, B&O en Harman aansluiten (mits de aankoop van een extra dongle). Het aanbod is momenteel nog erg beperkt, maar de technologie biedt mogelijkheden. De latency zou beter zijn dan bij Bluetooth en er is ondersteuning voor 5.1-kanalen.
Sluit je toch nog een externe versterker aan dan is de aanwezigheid van eARC een pluspunt. Is die versterker eveneens compatibel met eARC kan je Dolby Atmos-geluid via bijvoorbeeld Netflix doorsturen naar je versterker.
Nieuw is dat er bij de geluidsinstellingen nu de optie AI-geluid is bijgekomen. Die moet de surroundervaring een niveau hoger tillen maar in de praktijk merkten we daar amper iets van. Kies je deze optie dan kan je bovendien geen andere geluidsmodi (Bioscoop, Heldere Stem III, Sport, Muziek en Spel) selecteren.
Via de optie “One Touch Sound Tuning” kan je de Magic Remote afstandsbediening, die over een microfoon beschikt, gebruiken om de akoestiek van de ruimte waarin de tv staat te meten en het geluid van de interne tv-speakers hierop instellen.
Reageer