In 2017 kondigde Samsung zijn eerste QLED-televisies aan. De beeldtechnologie op basis van quantum dots moest de concurrentie aangaan met oled.
Oled-televisies kwamen in eerste instantie uit de stal van LG. Niet onlogisch want het dochterbedrijf LG Display is zowat de enige die op grote schaal oled-panelen aflevert. Sedert 2016 en de jaren daarna zagen we oled ook opduiken in het assortiment van tv-merken zoals Sony, Philips, Panasonic, Loewe en Bang & Olufsen.
Tussen beide beeldtechnologieën zijn er zeker verschillen te ontdekken. We doen ze hier even uit de doeken.
Wat is QLED?
QLED-televisies zijn led-televisies die gebruik van Quantum Dot technologie. Deze beeldtechnologie zorgt volgens Samsung ‘voor een grotere stabiliteit, meer efficiëntie en een optimale helderheid’ op het vlak van de beeldkwaliteit. In mensentaal: betere zwartwaarden, een bredere kleurweergave, hoger contrast en een grotere kijkhoek.
Hoe werkt QLED? De Quantum Dot technologie van Samsung maakt gebruik van nanokristallen of quantum dots. Die nanokristallen zitten in een dunne laag tussen de led-achtergrondverlichting en het LCD-paneel. Door er nu een metaallegering aan toe te voegen worden kleuren nauwkeuriger weergegeven.
Die nieuwe paneelstructuur zou volgens de eerste berichten komaf maken met een vervelend probleem bij de huidige televisies met lcd-panelen, namelijk de kijkhoek. Door die metaallegering op de nanokristallen wordt licht van de achterliggende leds niet langer één kant uitgestraald maar naar meerdere richtingen. Ook reflecties van daglicht in het scherm zouden een stuk minder zijn doordat Samsung meerdere anti-reflectielagen kon toevoegen aan het paneel.
Samsung claimt dat de recente generatie QLED televisies in staat zijn een maximale helderheid van 1500 tot 2000 nits te halen. Die hoge helderheid is mooi meegenomen om het maximale uit films of series met High Dynamic Range (HDR) te halen.
Met de keuze voor de naam QLED wil Samsung zich duidelijker onderscheiden van de gewone led-televisies.
Wat is oled?
Oled staat voor organic light-emitting diode. Hoewel de naam heel sterk doet vermoeden dat oled een soort nieuwere versie van led is, werkt het wel helemaal anders. oled is een soort ‘organische’ vorm van led. De emitterende laag van een oled bestaat uit een speciaal type polymeer of kleine moleculen op basis van koolwaterstofverbindingen: organisch materiaal dus. Deze emitterende laag wordt tussen een positief geladen en een negatief geladen elektrode geplaatst en vervolgens afgesloten voor lucht en water. Wanneer er een elektrische stroom door de laag gestuurd wordt, licht die op.
Eén enkele oled is de grootte van een pixel. Daardoor wordt de lichtoutput voor elke pixel apart geregeld wordt, wat heel lokale dimming mogelijk maakt en waardoor zwart ook echt zwart is. Elke oled die zwart moet weergeven wordt namelijk volledig uitgeschakeld als het beeld daarom vraagt.
En hoewel QLED tv’s erg dun kunnen gemaakt worden, is dat nog extremer bij oled. Dat komt omdat de oled-pixels zelf oplichten, waardoor geen backlight nodig is.
1Zwartwaarden en contrast
Het weergeven van zwart is voor een televisie één van de, zoniet dé belangrijkste factor voor het verkrijgen van een uitstekende beeldkwaliteit. Hoe dieper het zwart wordt weergegeven, hoe meer contrast er wordt verkregen en hoe rijker de kleurweergave is. Op het vlak van zwartwaarden blijft oled de onbetwiste kampioen.
QLED tv’s zijn een stap vooruit bij de zwartweergave in vergelijking met gewone led-televisies, maar ze blijven nog steeds een achtergrondverlichting gebruiken. En hoe geavanceerd de dimtechniek van de leds ook is, er blijft altijd nog wat licht ontsnappen en opduiken op plaatsen waar volledig zwart gewenst is. Neem er maar eens een scène met sterren of vuurwerk ‘s nachts bij, of nog eenvoudiger, een scène met witte ondertitels. Je zal dan de uitwassen van dat licht blijven zien.
Dat gezegd zijnde: voor betere zwartwaarden ga je best een kijkje nemen bij de topmodellen van QLED, met full array achtergrondverlichting.
Oled tv’s hebben deze problemen niet. Doordat er geen elektriciteit door de oled-pixel stroomt, is er ook geen licht en blijft deze volledig zwart.
Winnaar: oled
2Helderheid en kleurvolume
Wanneer het gaat over de hoeveelheid licht die de tv kan uitstralen, de helderheid, hebben QLED-televisies een stap voor. Led’s hadden al een goede lichtoutput maar door de toevoeging van quantum dots krijgen ze nog een boost.
Dat heeft bovendien een effect op het kleurvolume waarop Samsung nadrukkelijk wijst. 100% kleurvolume geeft alle kleuren weer, onafhankelijk van het helderheidsniveau. Het kleurvolume van QLED heeft vooral zijn nut bij High Dynamic Range beelden (HDR).
Kleurvolume meet twee elementen op het scherm met driedimensionale ruimte – het kleurengamma en het helderheidsniveau. Het kleurengamma meet het aantal kleuren dat kan worden weergeven, terwijl het helderheidsniveau de maximale helderheid van het scherm meet. Hoe hoger het kleurengamma en helderheidsniveau, hoe hoger het kleurvolume van de TV.
Omdat het totale contrast van oled hoger is, door die uitmuntende zwarteweergave, zijn HDR-beelden op deze tv’s ook bijzonder goed. Er is in bepaalde HDR-scènes dan minder helderheid nodig om eenzelfde effect te bereiken als bij QLED.
Vergeet niet dat de overgrote meerderheid van het beeldmateriaal nog steeds in SDR of Standard Dynamic Range is.
In donkere ruimtes zijn de effecten dan voor beide technieken gelijkaardig. Maar in een kamer met veel omgevingslicht kan die extra helderheid van QLED aardig van pas komen. Het hangt er dus van af op welke momenten je tv kijkt.
Winnaar: QLED
3Kleurbereik
Oled was vroeger de onbetwiste winnaar in dit aspect van de beeldkwaliteit maar met de komst van de quantum dots is dat voordeel weg. QLED claimt wel betere kleuren als er meer helderheid in de beelden nodig is, maar dat hebben we nog niet kunnen testen.
Winnaar: niemand
4Kijkhoek
Vaak zitten we recht voor de tv maar wat als je vanuit een hoek tv kijkt? Dan kunnen enkele vervelende fenomenen optreden zoals kleine veranderingen in kleur, zwartwaarden en helderheid.
De kijkhoek van oled is ietsje beter ten opzichte van QLED. Maar de verschillen worden met elke generatie van QLED kleiner. Vooral op de topmodellen van Samsung is dat probleem wat ons betreft van de baan.
Winnaar: oled met een lichte voorsprong
5Responstijd
Wanneer je naar verschillende televisies kijkt, zal je opmerken dat snelle bewegende beelden (sport, actiescènes) anders worden getoond op elke tv. Dat heeft te maken met de responstijd, de tijd die elke pixel nodig heeft om van stand te veranderen.
De snelle responstijd van een oled-paneel is ongezien. Die is maar liefst duizend keer sneller dan bij led.
Elke oled-pixel schakelt vliegensvlug aan of uit. Dat is bij QLED niet het geval. Niet alleen moeten de quantum dots in groepen worden opgelicht, er is ook altijd nog het lcd-paneel waardoor het licht moet. Dat vertraagt de verandering tussen aan en uit, en dus ook de responstijd.
Winnaar: oled
6Beeldretentie
Wie herinnert zich de plasmatelevisie nog? Die had in de beginjaren van de technologie als vervelende eigenschap dat statische beelden na enkele minuten nog steeds flauw waar te nemen zijn bij een volgend, nieuw beeld. Denk bijvoorbeeld aan een logo van een tv-zender.
Hoewel beeldretentie op zowat elk scherm mogelijk is ga je hiervan in de praktijk amper iets merken. Oled-televisies hebben bijvoorbeeld ingebouwde software die inbranden tegengaat, en die actief wordt nadat de tv in stand-by gaat. Tenzij je de tv gaat misbruiken met dagenlang hetzelfde beeld.
QLED-televisies hebben helemaal geen risico op inbranden, zelfs al laat je dagen na elkaar hetzelfde beeld op de tv zien.
Winnaar: QLED met lichte voorsprong
7Inputlag
Inputlag is vooral van belang voor wie geregeld aan het gamen slaat op zijn tv. Denk aan first-person shooter games. Het verschil tussen beide technieken varieert enorm van toestel tot toestel en het is onmogelijk om hier een conclusie uit te trekken. Vraag voor aankoop van je tv even na wat de exacte inputlag is, al zal de juiste waarde vinden niet altijd makkelijk zijn omdat niet elk merk dit in zijn specs vermeldt.
De inputlag is bij beide televisies een steeds groter verkoopsargument aan het worden, nu men ook specifieker mikt op gamers.
Winnaar: niemand
8Energieverbruik
Doordat oled-panelen geen backlight hebben lijkt het er op dat ze minder energie verbruiken. Bekijken we echter de energielabels van verschillende modellen dan zijn de verschillen minder uitgesproken.
Bijvoorbeeld een Samsung QLED-tv van 55-inch gebruikt 140 watt of 194kWh op jaarbasis. Een gelijkaardige 55-inch oled-tv van LG varieert tussen de 112 en 145 watt, of 155 tot 194 kWh op jaarbasis.
Winnaar: niemand
Vergelijk hier alle televisies
Update: Dit artikel verscheen oorspronkelijk op 12 mei 2017. Op 16 januari 2020 kreeg het een update.
Reageer